۱۱ نکته خطاب به والدین برای درس خواندن کودکان
با بزرگتر شدن بچه‌ها مسئولیت پذیری آنها نسبت به درس خواندن هم بیشتر می‌شود. با وجود اینکه برخی از بچه‌ها خودشان نسبت به انجام تکالیفشان مشتاق هستند، گروهی دیگر در شروع انجام تکالیف هم به مشکل برمی‌خورند.
تشویق کودکان به درس خواندن مرز باریکی بین انگیزه بخشی و اجبار نکردن به مطالعه و انجام تکالیف دارد؛ و بسیار مهم است که والدین نسبت به تفاوت انگیزه بخشی و اجبار نکردن آگاه باشند. تشویق کودکان به گونه‌ای مثبت و اثرگذار، می‌تواند کمک کند پیدا کردن انگیزه، به عادتی پایدار تبدیل شود. در مقابل اجبار کودکان نیز می‌تواند موجب تنفر آنها از درس خواندن و دشوارتر شدن فرایند خودانگیزشی در آنها شود.
پس برای انگیزه بخشی و تشویق کودکان به درس خواندن چه کار کنیم؟! بهتر است برای کمک به کودک در یافتن انگیزه‌ی انجام تکالیف این نکات را با هم مرور کنیم:
عوامل بازدارنده‌ی مطالعه و درس خواندن فرزندتان را پیدا کنید
انگیزه نداشتن کودک شما برای درس خواندن ممکن است دلایل زیادی داشته باشد. پیدا کردن ریشه‌ی این مشکلات می‌تواند به شما و فرزندنتان کمک کند برنامه‌ای طراحی کنید تا بر عواملی که در هنگام درس خواندن مانع او می‌شوند غلبه کند و بتواند تکالیفش را به اتمام برساند.
بعضی از عوامل احتمالی بی‌انگیزگی کودکان عبارتند از:
درک ضعیف مطالب
تمرین ناکافی
روش تمرین نامتناسب با سبک یادگیری کودک
اضطرابِ مدرسه
اعتماد به نفس پایین
زمان مطالعه و درس خواندن را آسان‌تر کنید
سعی کنید هرآنچه که کودکتان در هنگام مطالعه احتیاج دارد را برایش فراهم کنید تا زمانی که قرار است صرف مطالعه کند، به زمانی بدون دردسر تبدیل شود:
محیطی ساکت: برای مطالعه‌ی فرزندتان فضایی آرام و فارغ از هرگونه عامل حواس‌پرتی ایجاد کنید.
غذا و نوشیدنی: اگر کودکتان گرسنه باشد، به سختی می‌تواند بر روی مطلب تمرکز کند. پیش از شروع مطالعه میان‌وعده‌ای سبک برایش فراهم کنید و همچنین در طول مطالعه مقدار فراوانی آب برای نوشیدن در اختیارش بگذارید تا تمرکزش را از دست ندهد.
وسایل مورد نیاز: اطمینان حاصل کنید که مداد، پاک‌کن، خط کش و هرآنچه که برای درس خواندن نیاز دارد در اختیارش هست تا زمانش را برای پیدا کردن این وسایل از دست ندهد.
هرچقدر نیازهای کودکتان در هنگام مطالعه و انجام تمرین‌ها بیشتر تأمین شود، بهانه‌ها و مقاوت‌های احتمالی برای درس نخواندن کمتر می‌شود!
با همراهمی یکدیگر برای درس خواندن برنامه‌ریزی کنید
وجود یک برنامه‌ی درسی جامع و ساختارمند به بچه‌ها کمک می‌کند به راحتی در مسیر درست قرار بگیرند. با فرزندتان برای انجام تکالیف روزانه‌اش یک برنامه بنویسید. مشارکت در برنامه‌ریزی باعث تشویق کودکان به درس خواندن و پایبندی بیشتر به برنامه می‌شود!
یک برنامه‌ی خوب باید شامل این موارد باشد:
تکالیف باید حدودا چه ساعتی تمام شوند؟
برای انجام تکالیف تقریبا چه مقدار زمان باید صرف شود؟
در حین انجام تکالیف چند بار استراحت و هربار چه مقدار زمانی لازم است؟
انجام کدام تکالیف نسبت به بقیه اولویت دارد؟
یک سیستم تشویق و پاداش در نظر بگیرید
زمانی که با فرزندتان یک سیستم تشویقی تنظیم کنید او بعد از اتمام تکالیفش، چیزی را دارد که منتظرش باشد؛ و این همان نکته‌ی کلیدی انگیزه بخشی است. این پاداش‌ها می‌توانند چیزهای ساده‌ای همچون فرصت تماشای تلویزیون و یا حتی جمع کردن کارت‌های امتیاز برای تبدیل تعدادی از آنها به یک فرصت ویژه باشد!
استرس‌ها را محدود کنید
اگر کودک شما استرس داشته باشد شروع مطالعه و تمرکز کردن برایش دشوار می‌شود. با کودکتان برای برطرف کردن این نگرانی‌ها بیشتر وقت بگذارید؛ سعی کنید با او گقتگو کنید تا در مورد افکار و احساساتش بیشتر برای شما صحبت کند.
حواستان باشد که کودکتان هر شب به اندازه‌ی کافی، زمان برای استراحت و تنش‌زدایی داشته باشد. در مورد فعالیت‌هایی که میتوان برای کاهش استرس، در زمان‌های استراحت و یا بعد از اتمام تکالیف انجام داد با یکدیگر گفتگو کنید. برای مثال:
قدم زدن و پیاده‌روی کردن
موسیقی گوش دادن
نقاشی و رنگ آمیزی
تمرکزتان بر یادگیری باشد، نه عملکرد
به جای آنکه از ابتدا بر نمرات و رتبه‌ی فرزندتان تمرکز کنید، نقاط عطف و مراحل جدید یادگیری را جشن بگیرید، حتی یادگیری موضوعات کوچک و ساده. این یادگیری حتی می‌تواند زمانی باشد که فرزندتان یک مسئله‌ی ریاضی سخت را حل می‌کند، یا اولین پیش‌نویس مقاله‌اش را به اتمام می‌رساند. زمانی که تمرکزتان بر یادگیری باشد، فرزندتان هم از انجام دادن تکالیفش بیشتر لذت می‌برد و همین به بهبود و پیشرفت انگیزش او کمک می‌کند.
فرزندتان را تشویق کنید اهداف کوچکی تعیین کند
فرزندتان را تشویق کنید تا بر اساس تکالیفی که باید انجام دهد، اهداف کوچک و قابل دستیابی تعیین کند. هدف می‌تواند همچون مسیر مشخصی برای رسیدن به آنچه که می‌خواهد باشد و زمانی که به آن می‌رسد اعتماد به نفسش تقویت می‌شود.
اهداف مطالعاتی می‌توانند همچون موارد زیر باشند:
مطالعه‌ی یک بخش از تکلیف مطالعاتی روز
مرور کردن نکات یادداشت شده به مدت ۲۰ دقیقه
حل کردن ۵ تمرین از کتاب کار
تکنیک‌های مختلف را امتحان کنید
هیچ وقت یک راه حل ثابت و مشخص برای همه‌ی افراد وجود نداشته. به همین ترتیب هر دانش‌آموز هم روش یادگیری متفاوت خودش را دارد. زمانی که فرزندتان با روشی که مطابق با سبک یادگیریش نیست درس بخواند، ممکن است به خاطر نرسیدن به درک درستی از مفاهیم دچار احساس یأس و سرخوردگی شود. در چنین شرایطی سعی کنید تکنیک‌های مطالعاتی متفاوتی را امتحان کنید تا روش مناسب برای فرزندتان را پیدا کنید.
استراحت‌های متناسب با زمان‌های مطالعه در نظر بگیرید
گرچه که انجام دادن یک‌باره‌ی همه‌ی تکالیف و رفتن سراغ فعالیت‌های دیگر می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد! اما در حقیقت مغز بعد از زمان زیادی کار بدون وقفه تمرکز خود را از دست می‌دهد (مخصوصا در دانش‌آموزان کوچک‌تر). بسیار مهم است که برنامه‌ی مطالعاتی را به قسمت‌های قابل مدیریتی تقسیم کنید تا ذهن کودکتان هم سرزنده و متمرکز باقی بماند. به یاد داشته باشید که تشویق کودکان به داشتن استراحت در زمان‌های مناسبی بعد از انجام بخشی از تکالیفشان، بسیار مهم است.
برای داشتن استراحت‌های پربازده در طول مطالعه و انجام تکالیف، این نکات را در نظر داشته باشید:
از یک تایمر برای یادآوری زمان استراحت به فرزندتان استفاده کنید
در برنامه‌ی درسی بعد از حدود ۳۰ دقیقه مطالعه و انجام تکالیف، استراحت قرار دهید
مدت زمان این استراحت‌ها بین ۵ تا ۱۰ دقیقه باشد
کودکان را به ورزش کردن تشویق کنید
انرژی تخلیه نشده و سرکوب شده می‌تواند باعث سرخوردگی و حتی دشوارتر شدن یادگیری شود. داشتن برنامه‌ی منظم ورزشی به بهبود سطح بهزیستی، کاهش استرس‌ها و همچنین راحت‌تر انجام دادن تکالیف کمک می‌کند.
دقت کنید که کودکتان هر روز پیش از انجام تکالیف، به مقدار کافی فعالیت و تحرک بدنی داشته باشد. حتی داشتن کمی پیاده‌روی در زمان استراحت می‌تواند به خون‌رسانی بهتر به مغز و جلوگیری از سرخوردگی و بی‌انرژی شدن، کمک کند.
کودکتان را حمایت کنید
سعی کنید ارتباط صمیمانه‌ای با فرزندتان داشته باشید و زمانی که نیاز به کمک داشت، با توافق خودش از او حمایت کنید. این حمایت کردن می‌تواند شامل ترتیب دادن قرار ملاقات و گفتگویی با معلم فرزندتان، کمک بیشتری رساندن به کودکتان یا حتی صرفا گوش دادن به صحبت‌هایش هنگامی که احساس شکست و ناامیدی می‌کند، باشد. زمانی که فرزندتان اطمینان خاطر داشته باشد در مواقع نیاز حمایت دریافت می‌کند، با خیال آسوده‌تری با مشکلات پیش رویش مقابله می‌کند.
به کودکتان کمک کنید انگیزه‌ی لازم برای انجام دادن تکالیفش را پیدا کند
هیچ‌گاه احساس ترس و وحشتی برای انجام تکالیف در فرزندتان ایجاد نکنید؛ در عوض از نکات بالا برای کمک به او در ایجاد عادت های خوب مطالعه استفاده کنید. همانطور که برای شما به عنوان والدین کودک بسیار مهم است که تکالفیش را درست و کامل انجام دهد، این نکته هم حائز اهمیت است که در این انجام تکالیف هیچ گونه اجباری وجود نداشته باشد. در عوض تمرکز خود را بر روی این موضوع قرار دهید که زمان مطالعه را برای فرزندتان به تمرینی مثبت برای پیدا کردن مهارت «خود انگیزشی» و اتمام تکالیفش در زمان مقرر، تبدیل کنید!